Her ne olursa olsun dünyada olan biten her şeyin, hangi prensip ve mekanizmalara bağlı olarak geliştiğini görmeye çalışmak, onların asıllarının ne olduğu hakkında bilgiler verecektir. Hiçbir hal ve hareketin prensipler ve mekanizmalar dışında meydana gelemeyeceğini biliyorsunuz. Ayrıca hiçbir şeye hizmet etmeyen hiçbir hal ve durumun mevcut olamayacağını da biliyorsunuz. İnsanlar tarafından bilinsin veya bilinmesin yaşanan her hal ve durum dolaylı bir yoldan ruha hizmet eder.
Önce şunu söylemek gerekir ki, ızdırap potansiyeli taşımayan hiçbir olay yoktur. Bu demektir ki o kadar çok çeşit ve derecelerde ızdıraplar meydana gelebilir. Bir olayın meydana getirdiği ızdırapla diğer bir olayın meydana getirdiği ızdırabın mekanizması aynıdır. Her ikisi de ızdırap meydana getirir. Fakat bir insanın, bir olayın sebep ve sonuçlarıyla birlikte neye hizmet ettiğini kavrayıp idrak etmesi, veya bu idrak etme kabiliyetinin derecesi, o olayın ortaya çıkaracağı azap ve ızdırabın derecesini de belirler, bu noktayı biraz açalım.
Bir olayın bilgisini idrake göstermeye çalışan veya sunan, o olayın çalışmakta olan pusulası veya radarı, yani ızdırabı, idrakin sınırları içine girince o pusula veya radar vazifesini yapmış olur, ve ızdırap yoluyla bilgi edinme mekanizması ortadan kalkar.
Şimdi, olayların meydana getirdiği, insanda görünen azap ve ızdırabın nereden ortaya çıktığını ve aslını basitçe ifade etmeye çalışalım.
Olayların aslının ne olduğunu biliyorsunuz, daha da önemlisi olayların niçin var olduklarını da biliyorsunuz. Yüksek titreşimli maddelerden veya enerjilerden kurulmuş yapılar veya bu yapıların, yani enerji paketlerinin akışları olaylardır. Olay, kuru bir titreşimin akışı değildir bir mana onu itekler. Manaların toplanması bilgileri artırır. Ne kadar çok olay o kadar çok bilgi demektir.
Bir olaya sebep olduğunuz zaman, veya bir olay gelip sizi bulduğu zaman, ki bilgisine ihtiyacınız olmayan bir olay gelip sizi bulmaz, aslında o size, siz ona hoş geldin diyebilecek sizdeki gücü ve idraki geliştirmek için gelmiştir, bir olay gelip sizi bulduğu zaman, o olayın içinde yaşarken o olayın sebep sonuç bilgilerini toplamaya başlarsınız. Olay bilgisinin her günün sonunda şuur dışına kaydedildiğini ve bunlara da kıyas bilgisi dendiğini biliyorsunuz.
Gelip sizi bulan bir olayın bilgisini almaya çalışırken idrak kabiliyetiniz o olayın bilgisini toplamakta bazen yetersiz kalır. Bu idrak, geçmiş zamanlara doğru hep yetersiz kalmıştır ve zaman içinde gelişerek bu günkü durumuna ulaşmıştır. Bir insan bir olayı yaşamaya başladığı zaman o olayın bilgisinin mutlaka alınması gerekir. İdrak, kabiliyetinin yetersizliği yüzünden, bilgisini almakta zorlandığı bir olayın, taşıdığı bilgileri alabilmek için olayın ayrıntıları içinde dolaşır. Onun, bu bilgileri almaya çalışırken hemen alamayıp ayrıntılar içerisinde dolaşmaya veya gezinmeye başlaması fazladan bir hareketi meydana getirir. Bu fazladan hareketlerin insanda görünen durumu azap ve ızdıraptır. Bu hareketler ne kadar uzun sürerse ızdırap ta o kadar uzun sürer.
Bu durumda azap ve ızdırabın aslı bir nesne değil, olaylardaki bilgilerin toplanmasında işe yarayan yardımcı bir hareket veya fonksiyon olur. Fakat, yukarıda söylendiği gibi, bir olayın sebep sonuçlarıyla birlikte neye hizmet ettiğiyle ilgili, bir insanın idrak kapasitesi genişlemiş ise, bir olayın bilgisi alınırken bu faaliyet içerisinde gezinmeye dolaşmaya veya oyalanmaya ihtiyaç duyulmaz, yani azap ve ızdırap gibi yardımcı hareketlerin veya fonksiyonların devreye sokulmasına veya kullanılmasına ihtiyaç kalmaz.
İdrak kapasitesinin genişliği, spatyom hayatında ortaya çıkacak olan muhtemel azap ve ızdırapların derecesini de belirler. İdrak geliştirilmemiş ise bu yardımcı fonksiyon orada da devreye girer, ve bunun yardımıyla birikmiş dünya bilgileri öz bilgiye çevrilir. Eğer, idrak spatyoma geçmeden önce geliştirilmiş ise, yani insan dünyada ölmeden evvel, daha dünyadayken olayların sebep sonuçları ve neye hizmet ettiği hakkındaki idrakini genişletmiş ise spatyomda ne azap nede ızdırap çeker. Bu yardımcı fonksiyon kullanılmayınca oradaki bilgilerin öz bilgiye çevrilme süresi de kısalır.
İdrakin genişletilerek öz bilgilerin artırılması ve ruhun ihtiyaçlarının karşılanması için ihtiyaç duyulan olayları yardımcı varlıkların zamanında ve yerinde meydana getirebileceğini, veya ihtiyaç duyulan olayları bir insana yaptırtarak sebep olabileceklerini unutmamak gerekir. Bu durumdan ise, kimlerin hangi çeşit azap ve ızdıraplarla gelişmeye ihtiyacı olduğu veya içinde bulunduğu azap ve ızdıraplı durumların kesinlikle bilindiği ve kontrol edildiği sonucu ortaya çıkar.
Ayrıca, ızdırap esnasında yüksek varlıklardan bir yardım talep edilirken istenmesi gereken şeyin ne olduğu da bu bilgilerden sonra daha iyi anlaşılır. İnsana kaldıramayacağı yükten fazlası asla yüklenmez.