Dünyaya ait bilgilerin nasıl meydana geldiğini kısaca hatırlatalım.
Her insan dünyaya tekamül etmek maksadıyla gelir. Tekamül ise bilgilerle sağlanır, bilgileri ise olaylar meydana getirir. Olaylar ise sebep sonuç kanunları dahilinde meydana gelir. Bilgilerin oluşmasını sağlayan olaylar, varlıkların ihtiyaçlarına göre yardımcı varlıklar tarafından düzenlenir ve insanların karşılarına çıkartılır, veya bir insana gönderdikleri tesirlerle bir olayın meydana gelmesi sağlanır.
İnsanlara bilgileri hazırlayan olayların meydana getirilip düzenlenmesi bir sürü kişileri ve sonuçta toplumu ilgilendirir. Onun için bu olayları düzenleyen kanunlar yüksek vazifeli varlıkların himayesinde meydana gelir. İnsan ise, bu olayların içinde doğrudan veya dolaylı yollardan yaşar, ve prensiplere bağlı mekanizmalarla idrakini geliştirmeye çalışır.
İdrak ise iki yoldan gelişir. Dolaylı veya dolaysız yollardan, yani direkt veya endirekt yollardan. İdrakin direkt olarak gelişimi insanın kendisiyle ilgili olayları inceleyerek ilerlemesidir. Endirekt olarak gelişimi ise kendi dışındaki olayları gözlemleyerek ilerlemesidir. Birincisinde olayın içinde bizzat yaşar, ikincisinde ise olayı başkası yaşar, o da ona bakarak faydalanır.
Bu mekanizmalar içerisinde ise idrak, kendisini ruha en iyi şekilde hizmet edebileceği bir biçimde ayarlar. Bunun için de kendi bedenine ve bu bedeni kullanarak beden dışı ortama etkilerde bulunur. Hem bedeninde, hem de dış ortamın maddelerinde meydana getireceği yeniliklerle, kendi gelişimini ve bu arada öz bilgisinin artışını da sağlamış olur.
Bu olaylar, bir taraftan öz bilgilerin artışına sebep olurken, aynı olaylar idraki, gelişim mekanizmalarına müdahale etmesi için teşvik eder. Bu da, yeni yeni olayların, gözlemlerin ve tecrübelerin ortaya çıkması demek olur, ve bu yolla idrakin gelişimi yavaş yavaş genişler. İdrak genişledikçe, meydana gelen olaylar daha iyi gözlemlenir ve anlaşılır.
Ve bu olaylar sayesinde insan beynine ait maddi idrak titreşimleri, bu olaylardan çeşitli sonuçlar çıkarmaya başlar. Olayların meydana geliş ve akış şekillerinden çeşitli maddi kurulumlar meydana getirir, ve bunlardan da dünya bilgileri meydana gelir. İdrakler genişledi- kçe bu bilgiler de artar ve çoğalır. Çoğalan bu bilgiler çeşitli dallara ayrılır. Resim, sanat, müzik, felsefe, edebiyat, siyaset, gibi bir çok bilgi dalı oluşur. Bu bilgiler, gelişen idrakin, olay maddelerinden meydana getirdiği yeni maddi kurulumların sonuçlarıdır. Dünyaya aittir ve dünyadaki tekamül için gereklidir. Olayların süptil veya kaba, birer madde hareketleri olduğunu ve bunlardan meydana getirilecek yeni kurulumların, yani yeni olayların da süptil veya kaba olabileceğini unutmamak gerekir.
Kısaca, idrakin olaylardaki sebep sonuç bağlantılarına uyumu oranında bilgiler oluşur ve bu bilgiler idrakle birlikte gelişir. Bütün bu bilgiler, dünyayı idare eden vazife planının tesirleri ve kontrolleri altında meydana gelir.
Bu bilginin birçok ayrıntılarını ve daha birçoklarını, büyük vazife planının, dünya için vazifeli olan kısmının dünyaya bir hediyesi olan, İlahi Nizam ve Kainat, adlı kitapda bulabilirsiniz.